Bütçe Analizi
Son günlerde ekonomide dış açık sorunu yoğun konuşulmaya başlandı.
Sorun yine hep olduğu gibi, büyüme hızı, büyümenin bileşenleri ve finansman şekli üzerinde.
2010'da ekonomide yüzde 5'in üzerinde bir büyüme hızı beklenmekte. Peki, bu gelişme hangi etkenlerden oluşmuştur?
Prof. Erinç Yeldan'a göre; bu büyüme esas olarak "...çok hızlı özel sektör tüketim ve özel sektör harcama talebi artışı ve stok birikimi..." gibi etkenlerden oluşmaktadır.(22 ocak 2011, Cumhuriyet)
Büyüme iç talep kaynaklıdır. Ne yapılmalı da, bu talep dışarıya ve ihracata çekilebilsin?
Cari açık nasıl kapatılsın? Sürdürülebilir büyüme nasıl sağlansın? Cari açık kamudan değil, özel kesimden geliyor.
Bizce bu sorunların uzun vadede çözümü üretkenlik artışlarıdır. Bu konudaki geniş yazılarımızı gelecek günlere bırakıp şimdi, yakın yıllar bütçe analizine geçelim.
2009 küresel kriz yılıydı. Bizim bütçemiz de bunun etkisiyle 53 milyar TL. açık verdi. 2010 açığı 39.5 milyar TL'ye düşmüştür.
2010'da açığın azalmasında ithalattan alınan KDV, iç tüketim artışıyla artan KDV, ÖTV gelirleri ile özelleştirme gelirleri ve işsizlik fonundan bütçeye aktarılan kaynaklar çok etkili olmuştur.
Bütçenin gider ayağına bakalım: faiz harcamaları yüzde 9 gerilemiştir. Sağlık harcamalarının bir kısmı vatandaşa yüklenmiştir. Dünyada da faiz oranlarının düşmesi bu açıdan bir talih olmuştur.
Diğer kamu harcamalarında, örneğin yatırımlar olsun veya çalışanlara ödenen ücretlerde önemli bir artışa gidilmemiştir.
Kısaca; bütçenin gelir kalemi vergilerle, özelleştirmelerle, başta işsizlik fonu olmak üzere bazı gelirlerle sürekli genişletilmiş, bütçenin gider kalemi de önceki yıla göre daraltılmıştır.
Bütçe açığı böylece göreli olarak daraltılmıştır.
Yaklaşan seçimler nedeniyle bu açığın artabileceği yönünde görüşler bulunmaktadır.
Bütçe açığı küçülmüştür ama, yoksulluğu azaltıcı, işsizliği giderici, yatırımları ve üretimi artırıcı politikalarda bütçe ve maliye politikaları ve bunların araçları da elden bırakılacak unsurlar değildir.
Toplumsal refahı daha adil ve dengeli kılacak çözümler maliye ve para politiklarının ince ayarındadır.
