Babalara Doğum İzni
Okurumuz Ayten Kapucu “eşi doğum yapan erkek işçinin 3 günlük doğum izin hakkı resmi olarak var mıdır? Varsa nasıl bir işlem yapılıyor ve SGK priminde 3 gün eksik mi bildirilecek” diyor. Birkaç kez daha dile getirmemize rağmen bugüne kadar çözülmeyen sorunlardan birisi de babaların doğum iznidir. İş Kanunumuza göre işçilere evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin sürelerinin yıllık iznin hesabında çalışılmış gibi sayılacağı belirtilmiş, ancak ‘karısı doğum yapan erkek işçiye’ ücretli veya ücretsiz doğum izni verilmesine ilişkin bir hüküm getirilmemiştir.
Bu konuda, devlet memurları ve gazeteciler için yasal düzenleme bulunduğundan dolayı hem memurlar ve hem de gazeteciler babalık iznini kullanabiliyorlar. Erkek memura, karısının doğum yapması sebebiyle isteği üzerine üç gün izin verilmesi mümkün bulunmaktadır (657/104. madde). Gazetecilere çocuğu doğduğunda 3 gün ücretli izin verilmesi zorunluluğu bulunmaktadır (5953/19 md.).
Bu nedenle, uygulamada işverenlerin eşi doğum yapan erkek işçilere iş sözleşmesi veya iyiniyet çerçevesinde birkaç gün izin verdikleri görülmektedir. Bu günler için ücret ödenip ödenmeyeceği sözleşme veya işyeri kurallarına göre belirlenmektedir.
Eğer iş sözleşmenizde eşi doğum yapan işçiye ücretinin ödeneceği belirtilmemişse ücret ödenmeyeceği gibi SGK primi de yatırılmayacaktır. Eksik gün gerekçesi olarak ücretsiz izin dilekçesinin SGK’na verilmesi gerekecektir.
Buradan çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bu adaletsizliği giderme çağrısı yapıyoruz.
Kısa dönem askerlerin borçlanması
Okurumuz Ali Alkır, “01.08.1192 ile 01.02.1993 tarihleri arasında kısa dönem askerlik görevimi ifa ettim. Borçlanmak istiyorum
tahmini olarak ne kadar ödemem gerekir?” diye soruyor.
Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerin borçlandırılması mümkündür. Askerlik yapmayanlar, askerlikten muaf tutulanlar askerlik borçlanması yapamazlar. Askerlik borçlanması en fazla askerlik süresi kadar yapılabilir ve kısa dönem askerler de borçalanabilir.
Sosyal güvenlik reformu ile askerlik borçlanması; günlük asgari ücret ile günlük asgari ücretin 6,5 katı arasında olmak üzere, sigortalının kendisinin belirleyeceği günlük kazancın yüzde 32’sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanacak.
Asgari ücret 01.01.2010-30.06.2010 döneminde 729.-TL olup, en az bu tutar üzerinden hesaplama yapıldığında, 6 aylık askerlik borçlanması yapan bir SSK’lı için en az 729 X 0,32 =233,28 TL üzerinden 6 aylık askerlik borçlanması karşılığı 6 ay X 233,28 =) 1,399,68 TL olacaktır. Bu tutarın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Askerde sonra ilk defa sigortalı olanların hem sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür, hem de prim gün sayısı artar. Ancak askerden önce sigortalı olanlar için sadece prim gün sayısında artış getirir.
Sigortasız çalıştırılan dava açabilir
Okurumuz Veysel Turan, “oğlum yaklaşık 7 yıl evvel Antalya’da bir firmada sigortasız çalıştırılmış. Askere gittiğinde para göndereceklerini belirterek sigortasız çalıştırmışlar. Şu an yasal olarak ne yapabiliriz” diye soruyor.
Sigortasız çalıştırılan işçiler halen en büyük sorunlarımızdan birisidir. Sigortasız çalışan işçiler işten ayrıldıkları yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde iş mahkemesinde hizmet tespit davası açabilmektedir. Mahkemede çalıştıklarını kanıtlayıcı belgeler ve tanık ifadeleriyle kanıtlamaları halinde sigortalılık haklarını kazanabileceklerdir. Bu beş yılık süre, zaman aşımı süresi olmayıp hak düşürücü süredir. Hak düşürücü sürenin başlangıç tarihi, sigortalının işyerinden ayrıldığı yılın sonundan itibaren başlamaktadır.
