Kısa adı EWG olan Çevre Çalışma Grubu (Environmental Working Group) tarafından yapılan bir araştırmada, 8 yaşından küçük çocukların yarıya yakınının sağlıklarına zarar verecek miktarda A vitamini, çinko ve niasin (B3 vitamini) aldıkları belirlendi.
Gıdalardaki fazla vitamin ve minerallerin çocuklar dışında gebeler ve yaşlılar için de çeşitli zararları olduğu vurgulanıyor.
Vitamin ve mineral takviyesi yapılan 1550 kahvaltı gevreği ve 1000 abur-cubur hazır gıdanın incelendiği araştırmada 141 üründe aşırı takviye olduğu, 114 kahvaltı gevreğinde erişkinler için tavsiye edilen sınırların yüzde 30 üzerinde A vitamini, çinko ve niasin bulunduğu belirlendi.
Bunlar arasında General Mills Total Raisin Bran, General Mills Wheaties Fuel, Kellogg’s Cocoa Krispies ve Kellogg’s Krave gibi ürünler var.
27 abur cuburda ise bu besin ögelerinden en az biri erişkinler için tavsiye edilen sınırın yüzde 50 üzerinde bulundu.
2003-2008 Milli Sağlık ve Beslenme Çalışması (National Health and Nutrition Examination Survey) verilerinden hazırlanan analizde, 2-8 yaş arasındaki çocukların yüzde 8’ inin besinlerle gereğinden fazla niasin, yüzde 13’ ünün gereğinden fazla A vitamini ve yüzde 45’ inin de gereğinden fazla çinko aldıkları belirlendi.
Besin destekleri kullananları ve kullanmayanları hesaba katan EWG, 10 milyondan fazla Amerikalı çocuğun çok fazla A vitamini, 13 milyondan fazlasının çinko ve 5 milyon kadarının da niasin aldıklarını bildiriyor.
‘İlave vitaminli daha sağlıklı manasına gelmez’
EWG’ nin araştırma müdürlerinden Renee Sharp şunları söylüyor:
“Kuvvetli takviye kulağa hoş gelen bir ifade ama özellikle çocuk ve hamileler söz konusu olduğunda besin ögelerinin çok fazla olmasının kısa veya uzun vadede sağlık problemlerine yol açabileceği unutulmamalıdır.
Üreticiler, vitamin ve mineral takviyelerini ürünlerini daha fazla satmak için kullanıyor ve insanların ihtiyaçlarının çok üzerindeki miktarlarda besin ögesi kullanıyorlar.
Gıdaların çoğunda besin ögelerinin miktarları 1968 senesine dayanıyor.
Bunlar, çocuklar için değil erişkinler için hesaplanmış olan değerlerdir ve bundan dolayı da IOM tarafından bildirilenlerden daha yüksektir.
Hazır gıdalar üzerinde yer alan “ilave vitaminli” gibi ifadeler tüketici tarafından bunların aslında hiç de öyle olmamalarına rağmen “daha sağlıklı” sanılmasına yol açar.
“Daha fazla besin ögesi” ifadesi de o ürünün “daha besleyici olduğu” anlamına gelmez.
EWG, gıdalarla gereksiz yere fazla vitamin ve mineral almanın gıda takviyeleri, gıdalardaki günün şartlarına uymayan etiket bilgileri ve üreticilerin yanıltıcı pazarlama taktiklerinden kaynaklandığını savunuyor.
Gıda endüstrisinin pazarlama oyunu
Daha bir ay kadar önce her sabah bir kâse kahvaltı gevreği yiyen Amerika’ lı çocukların senede 4.5 kilodan fazla şeker tükettiklerini ve bunun da başta obezite, diyabet ve kalp olmak üzere pek çok hastalığa davetiye çıkardığını yazmıştım.
Gereğinden fazla vitamin ve mineral almanın zararları da şunlar:
Fazla A vitamini almanın zararları: Karaciğer hasarı, tırnak kırılması, saç dökülmesi, iskelet anormallikleri, osteoporoz (kemik erimesi) ve yaşlılarda kalça kırığı ve fetüste gelişim bozuklukları.
Fazla çinko almanın zararları: Bakır emiliminin bozulması, kansızlık, al ve akyuvarlarda değişiklikler, bağışıklık sistemi bozuklukları
Fazla niasin almanın zararları: Deride kızarmalar, bulantı ve karaciğer hasarı
Gelelim neticeye
Sağlıklı yaşamak ve hastalıklardan korunmak için elbet vitaminlerin ve minerallerin yeterince alınması gerekiyor ama bunların fazlası da azlığı gibi zararlı.
Vitamin ve mineralleri tabii besinlerden yeterince almak mümkün; vitamin ve mineraller ilaç olarak veya gıda takviyesi olarak ancak belirli hastalıklar, beslenme bozuklukları gibi çok özel durumlarda gerekebilir.
Endüstrinin yalanlarına kanmayın; vitamin ve minerallerle takviye edilmiş kahvaltı gevrekleri ve abur-cuburların sadece cüzdanımıza değil sağlığımıza da ciddi zararlar verebileceğini unutmayın.
KAYNAKLAR
http://www.ewg.org/policy-plate/2014/06/breakfast-foods-excess-nutrients [1]
http://www.ewg.org/release/excessive-vitamins-and-minerals-food-put-millions-children-risk [2]