Malulen emeklilik, koşulları gerçekleştiren engellilere tanınan ve emeklilik yaşı beklenmesi gerekmeyen önemli bir haktır. Malulen emeklilikte bazı önemli püf noktaları var. Okurlarımızın malulen emeklilikle ilgili herhangi bir hak kaybına uğramamaları için açıklamalarımızı dikkatli incelemelerini ve haklarını aramalarını tavsiye ediyoruz.
Öncelikle çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar, malul sayıldığını belirtmeliyiz. Özellikle SGK Sağlık Kurulunun bu konularda oranları çok düşürdüğünü ve malulen emekliliğin zorlaştırıldığını söylemeliyiz.
Malullük aylığı bağlanması için aranan koşullarını 5510 sayılı Kanuna göre malul olma, belli bir süre sigortalı olma, belli bir süre prim ödeme, işten ayrılma ve malullük aylığı için Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuruda bulunma şeklinde sıralayabiliriz. 5510 sayılı Kanuna göre, 2008 yılı Ekim ayı başından sonra başvuru yapılması halinde bağlanan aylıklar 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre sonuçlandırılmaktadır. Maluliyet gerektiren rahatsızlığın sigortalı olduktan sonra ortaya çıkması gerekmektedir.
4/a ve 4/b kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını, 4/c kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği, SGK Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılmaktadır. 4/c sigortalıları (memurlar) açısından malul sayılmak için sigortalının ya çalışma gücünü en az % 60 oranında kaybetmesi yada vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybetmeleri gerekmektedir.
Malul sayılmak temel koşul olmakla birlikte malullük aylığına hak kazanmak için ayrıca sigortalının en az 10 yıl sigortalılık süresinin bulunması, bu sürede de en az 1800 gün sigorta primi ödenmiş olması ve kişinin işten ayrılmış olması gerekir. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise sigortalılık süresi aranmaz ve en az 1800 gün prim ödenmesi yeterli olur. Malullük aylığı malullüğün devamı süresince ödenir. Yapılacak kontrol muayenesi sonucu malullüğün ortadan kalktığının saptanması halinde malullük aylığı durdurulur. 4/I-b kapsamındaki sigortalılara malullük aylığı bağlanabilmesi için yazılı talepte bulunulan tarih itibarıyla genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borcunun ödenmiş olması gerekmektedir.
Malul sayılan ve yeteri kadar sigortalılık süresi ile prim gün sayısı koşulunu yerine getiren sigortalılara Sosyal Güvenlik Kurumu kendiliğinden aylık bağlamaz. Malullük aylığı bağlanması için sigortalının mutlaka çalıştığı işten ayrılmış olması ve başvuruda bulunulmuş olması gerekir. Çalışırken malullük başvurusunda bulunanların malullük aylığı için aranan diğer şartları taşıdıklarının anlaşılması halinde aylık bağlanması için sigortalının işten ayrılması yeterlidir. Yani çalışırken yapılan başvuru geçerlidir ve yeniden talepte bulunmasına gerek yoktur.
****
Malulen emeklilikte başvuru nasıl olacak?
Malullük aylığına başvuru için “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi”nin doldurularak Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi gereklidir. Daha önceden alınmış sağlık kurulu raporu olanların Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesine bu sağlık kurulu raporunu eklemesi gerekir.
Yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları dışındaki sağlık hizmet sunucularından alınan sağlık raporları geçerli olmadığı gibi malullük kararının SGK Sağlık Kurulunca verilmiş olması gerekir. Sigortalı yada hak sahiplerinin SGK Sağlık Kurulunun verdiği raporlara karşı önce Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’na, buradan da olumsuz karar çıkması halinde İş Mahkemesine başvurması gerekir. Çalışma gücü kayıp oranı % 60’dan az ama bu orana da çok yakınsa (örneğin % 58 gibi) ve durumu da sürekli kötüleşmekteyse sigortalının itiraz etmeksizin makul bir süre (3-6 ay) sonra yeniden malullük başvurusunda bulunulmasını tavsiye ediyoruz.