İçinde bulunduğumuz kış günlerinde özellikle çocuklarda ve gençlerde görülen, ölüm ihtimali yüksek olan bir hastalık da Reye Sendromudur.
Reye Sendromu, vücudun birçok organını ilgilendirirse de, karaciğerde yağ birikimi ve
beyin içi basınçta aşırı yükselme hastalığın temel özellikleridir.
Medyada bugünlerde içlerinde çocuk ve gençlerin de bulunduğu insanların yüksek ateşli solunum yolları enfeksiyonundan sonra hayatlarını kaybettikleri haberleri yer alıyor.
Ölüm sebepleri henüz kesin olarak belli olmayan bu çocuklardan bazıları pekâlâ Reye Sendromu kurbanları da olabilir. Çünkü bu tablo en çok grip ve daha az oranda da suçiçeği ve diğer viral enfeksiyonlar sebebiyle aspirin ve diğer salisilat içeren ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçları alanlarda ortaya çıkar.
Reye Sendromu
Reye Sendromu, ilk kez 1963 yılında Avustralya’lı bir patolog olan Dr. Reye tarafından ayrı bir hastalık olarak tanımlanmıştır.
Hastalığın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle beraber, grip, soğuk algınlığı ya da suçiçeği gibi viral enfeksiyonlar nedeniyle aspirin kullanan çocuklarda ve gençlerde risk çok yüksektir.
Bir araştırmada Reye Sendromu olan çocukların %90’ının aspirin almış oldukları belirlenmiştir. Gerçekten de Reye Sendromuna grip salgınlarının daha çok görüldüğü aralık, ocak, şubat gibi kış aylarında daha çok rastlanır.
Hastalık belirtileri
Reye Sendromu, grip gibi bir ateşli viral enfeksiyondan 2-5 gün sonra basitçe iki aşamalı bir hastalık olarak ortaya çıkar, bu süre bazen 2 haftayı da bulabilir.
İlk dönemde şiddetli ve sürekli bulantı ve kusma ile beraber aşırı yorgunluk, uyku hali, çevreye ilgisizlik gibi beyinle ilgili belirtiler vardır.
İkinci dönemde ise, kişilik değişikliklerinden bilinç bulanıklığı ve komaya kadar giden sinir sistemi belirtileri tabloya hâkim olur. 2 yaşından küçük çocuklarda kusma yerine ishâle daha çok rastlanır.
Reye Sendromunda ateş normaldir. Belirtilerin süresi ve şiddeti hastadan hastaya değişir.
Erken teşhis çok önemli
Reye Sendromu erken dönemde tanınıp uygun şekilde tedavi edilmediği zaman, ölüm ihtimali çok yüksek olan bir hastalıktır. İstatistiklere göre, geç tanı konanların %90’ı kaybedilirken, erken tanı ve doğru tedavi alan hastaların %90’ı hastalığı atlatabilirler.
Reye Sendromundan iyileşen çocukların bazıları tamamen düzelir, ama bazılarında zeka geriliği gibi bir takım nörolojik ve psikolojik belirtiler kalabilir.
Viral enfeksiyon geçiren ve aspirin de kullanılmış olan bir çocukta, ateş olmaksızın şiddetli kusma ile beraber karaciğer enzimleri yükselmesi varsa Reye Sendromu düşünülmelidir.
Karaciğer enzimlerinin hızla yükselmesi ve kanama bozuklukları gibi karaciğer yetmezliği belirtileri olmasına rağmen, sarılığın olmaması, bilirubinin yükselmemesi tipik bir bulgudur, buna erken dönemde amonyak seviyesi yükselme ve yukarıdaki belirtilerle bir araya konduğunda teşhis koydurucudur. Kan şekeri düşüklüğü daha çok bebeklerde ve ufak çocuklarda görülür.
Tedavi yoğun bakım ünitesinde yapılmalıdır
Reye Sendromu’ nun tedavisi mutlaka yoğun bakım ünitelerinde yapılmalıdır. Bu hastaların ağız yoluyla beslenmesi sakıncalı olduğundan, damar yoluyla verilen sıvılarla beslenirler.
Beyin ve kan basıncı ile sıvı ve elektrolit düzeyleri sürekli olarak izlenir. Solunum yetersizliği olan hastalara solunum aletleri ile yapay solunum yaptırılır. Beyin ödemine karşı kortizon verilir. Kan şekeri düşük olan hastalara %25’lik şekerli serumlar uygulanır.
Dikkat
16 yaşından küçük olan çocuklara grip veya ateşli başka bir virüs enfeksiyonu geçirdiklerinde kesinlikle aspirin verilmemelidir. Bu çocuklarda kullanılacak ağrı kesici-ateş düşürücü ilaç parasetamol olmalıdır.