Kürdistan’da Kürt Açılımı
Türkiye’de AKP Hükümeti’nin yapmaya çalıştığı Kürt açılımı yoğun tartışmalara neden olurken, belki de asıl önemli açılımı Irak’taki Kürtler yapıyordu.
Irak’ın kuzeyindeki Kürt Özerk bölgesinde 25 Temmuz 2009’da yapılan yerel seçimlerin kesin sonuçları açıklandı.
30 milyon nüfuslu Irak’ta Kürt nüfus yüzde 18-20 civarında. Yani 6-7 milyon olduğu tahmin ediliyor. Irak’ın geri kalanı (yüzde 80) Arap ağırlıklı.
25 temmuz seçiminde ağırlıklı olarak Erbil, Süleymaniye ve Dohuk’ta kayıtlı 2.5 milyon Kürt seçmenin yüzde 78.5’i oy kullandı.
111 sandalyeli yerel Kürt parlamentosunda, Barzani’nin KDP’si ve Talabani’nin KYB’sinin birlikte oluşturdukları Kürdistan Listesi 59 sandalye kazandı. 2005’teki yerel seçimde bu grubun sandalye sayısı 78’di
Asıl sürprizi 25 sandalye kazanan ABD’nin de desteklediği Goran (Değişim Hareketi) yaptı.
Hareketin lideri Nuşirvan Mustafa, KYB’de Talabani’nin sağ kolu olan önemli bir entelektüel, tarihçi ve siyasetçi. 20’yi aşkın kitabı var.
Nuşirvan Mustafa 2006’da önerdiği reform paketi partide kabul edilmeyince bayrak açtı ve kendi hareketini kurdu. Son seçimde özellikle KYB’nin kalesi Süleymaniye’de oyların yüzde 50’sini alarak Talabani’ye ağır bir darbe vurdu. Siyasi yorumcular bu darbe ile halen Irak Cumhurbaşkanı olan Talabani’nin siyasi emeklilik yolunun açıldığı yorumunu yapıyorlar.
Nuşirvan Mustafa, seçim kampanyasında sürekli yolsuzluk, çürüme, rüşvet düzeni ve akraba, aşiret kayırmacılığı konularını işledi. Gençlerden ve yeni oluşmaya başlayan kent burjuvazisi Kürtlerden büyük destek aldı. Böylece Barzani-Talabani aşiret ve siyaset ittifakına karşı gerçek Kürt muhalefetinin yeni adresi Goran, lideri de Nuşirvan Mustafa oldu.
Geçelim diğer seçim sonuçlarına:
-İslami Hizmet ve Reform Hareketi adlı parti 13 sandalye aldı.
-Türkmen ve Hıristiyan partiler 5’er sandalye kazandı.
-İslamcı parti 2, komünistler 1, Ermeniler de 1 sandalye aldı.
-Bu seçimle birlikte yapılan Kürt başkanlık seçimini de beklendiği gibi mevcut başkan.
Barzani aşireti lideri Mesut Barzani kazandı.
Başkanlık yarışında aday olan ve Londra’da sürgünde yaşayan Prof. Kemal Mirdalavi’nin yüzde 25.32 ile ikinci olmasını ise belki de çok küçümsememek gerek. Çünkü 4 Kürt’ten birinin oyunu almayı başarmış gözüküyor.
Gelelim seçimin siyasi sonuçlarına:
-Seçimle beraber yapılması istenen Kerkük referandumu yapılamadı. Böylece Kerkük’ün Kürdistan’a katılması daha da zorlaştı. Çünkü Irak merkezi hükümeti ve Araplar yoğun petrol bölgesi olan Kerkük’ün Kürdistan’a katılmasına şiddetle karşı.
-Kürt Anayasası için istenen referandum da yapılamadı. Böylece ‘Bağımsız Kürdistan’ hayali belirsiz bir geleceğe ertelendi. Çünkü bu hedefi yıllardır savunan KDP-KYB ittifakı biraz daha zayıfladı. Irak’ın bütünlüğünü savunan Goran Hareketi güçlendi.
-ABD’de Barzani ve Talabani aşiret partilerinin Stalinist, tek merkezci yolsuzluk, rüşvete batmış yapısına karşı sesler yükselmeye başladı. ‘’ABD askerleri demokrasi, insan hakları için orada kanını, canını verdi, yolsuzluk şampiyonu bu zorbalar saltanat sürsün diye değil’’ şeklinde yazılar ABD basınında boy göstermeye başladı.
-2010 baharında yapılması beklenen Irak genel seçimleri büyük önem kazandı. Çünkü zayıflayan KDP-KYB ittifakı daha da zemin kaybederse, Kürdistan’ın mevcut özerk statüsü daha a zayıflayabilir.
-ABD askerinin çekilmesi ile beraber Irak merkezi ordusu ile Kürt yerel yönetiminin peşmergeleri arasında çatışma riski arttı. İki ay önce Kerkük’te böyle bir çatışma ancak ABD askerlerinin araya girmesi ile önlendi.
Kürt Özerk Yönetimi şimdiye kadar petrol gelirlerinin kontrolünü sağlayamadı. Bu para Bağdat’tan, yani Irak merkezi hükümeti üzerinden paylaşım esasına göre Kürtlere geliyor.
-ABD içinde bazı gruplar Irak’ın fiilen 3’e bölündüğünü ve Bağımsız Kürdistan’ın en geç 5 yıl içinde kurulacağını savunuyorlar. Ancak Obama yönetiminin Irak’ın bütünlüğünü savunduğu biliniyor. Aksi halde bölgede kontrol dışı çatışmaların çıkmasından korkuyorlar.
-Iraklı Arap Sünniler son olarak iki ay önce İstanbul’da ABD yönetimi ile görüştüler ve Irak’ın bütünlüğünde anlaştılar. Bu gelişme Kürtleri kızdırdı.
-Özerk Kürt bölgesindeki genç ve işsiz nüfus büyük sorun. Irak’ın bütünlüğünden kopmanın bu sorunu daha da attıracağından endişe ediliyor.
Görüldüğü gibi Kürdistan’daki Kürtler de açılım yaparak, aşiret baskı sisteminden, yolsuzluktan, rüşvetten, işsizlikten kurtularak adam gibi, insanca, eşit vatandaş olarak yaşamak istiyorlar…
Ama bu özlem Kürdistan’da da kolay gerçekleşmiyor!...
